با درود به شما آغاز می کنم. خوش آمدید ، قدم رنجه فرمودید ، سپاس و درود بیکران مرا ، پذیرای دل مهربانتان کنید.
گر چه هر روز و هر لحظه انسان متحول می شود و انسان نوی می گردد ول از بابت آشنایی و همدلی بیشتر، آنچه را که اکنون به آن باور دارم را بیان می کنم. خوشبختانه محی الدین ابن العربی یکی از عرفای بزرگ کار مرا ساده نموده است پس با سخنان این بزرگوار شروع می کنیم.
لقد کنت قبل الیوم انکر صاحبی
اذا لم یکن دینی الی دینه دانی
وقد صار قلبی قابلا کل صوره
فمرعی لغزلان و دیر لرهبان
و بیت لاوثان و کعبه طائفان
والواح تورات و مصحف القرآن
ادین بدین الحب انی توجهت
رکائبه ارسلت دینی و ایمانی
ترجمه ی این شعر برای آن دسته از عزیزانی که فارسی برایشان گویا تر است، را در اینج مرور می کنیم :
پیش از این اگر دین دوستم با دین من نزدیک نبود ، او را انکار و مزمت می کردم.
اما امروز صفحه دل من پذیرای هر صورتی شده است. چراگاه آهوان است و صومعه ی راهبان .
و خانه بتان و کعبه ی طائفان و الواح تورات و اوراق قرآن.
دین من عشق استو هر جا آن قافله برود من هم دین و ایمان خود را به آن سو می فرستم.
شاید بتوان گفت بیانیه حقوق بشر هم مکمل چنین ایده ای باشد.
از طرفی من نمی توانم تمام مردم و تمام موجودات ، حتی خاک و سنگ و ... را دوست نداشته باشم. برای من بسیار مشکل است که حتی به دشمن خودم هم ارادت نداشته باشم ، زیرا اگر او می دانست که من چقدر او را دوست دارم ، بیشترین دوستیها و محبت ها را در حق من روا می داشت.به همین علت دوستان بسیار زیادی با عقاید بسیار متفاوت دارم . معتقد هستم دشمنی یعنی ضعف ، ناتوانی و نادانی. آنهایی که دلشان پر از عشق و مهر است انسان های بسیار قوی هستند و زاینده ی دانایی می باشند. آنها انسان های خلاق ، بشاش ، دوست داشتنی ، با اعتماد به نفس بسیار حیرت آور و دارای بسیاری از ویژه گی های یک انسان نمونه هستند.
یکی از دلایلی که کوه و بیابان ها را به شهر ها ترجیح می دهم ، یکی شدن و هماهنگی با طبیعت است و از طرفی با انسان های پاکی روبرو می شوم که به خاطر دیدن آنها راه های طولانی و خطر ناک تحمل پذیر می شود. نمونه آن ها را در عکس ها خواهید دید. بیشتر آنها انسان های خوب بومی مناطق مختلف هستند. مانند آن پیرمردی که اهل روستای سر رود نزدیک ارتکند هست و در آن آفتاب داغ سیب تعارفمان کرد. او حدود هزار درخت کاشته است که خیلی ها از آن بهره می برند و حدود هفتاد سال دارد.همین گونه حاج رمضان باقری و حاج غلام فرزانه و خانواده ی محترم این عزیزان در روستای مایان یا حسین آقا و پسر های زحمت کش ایشان که اهل روستای دهبار هستند ، بی بی که در دل کو ه های بینالود زندگی می کند و یا حسن آقا و حبیب آقا اهل جاغرق و خانواده محترم شوکتی مخصوصاً مادر مسن خانواده که مهربانانه هر وقت ما را می بینند با محبت بی دریغ خود ما را شرمنده می سازند که اهل کنگ می باشند و صد ها دوست دیگری که انسان های شریفی هستند و بدون اینکه هیچگونه آشنایی قبلی با من داشته باشند ، محبت و خلوص یک انسان وارسته را از دیگر انسان ها ، دریغ ندارند.
من یک عمر در بهشت وطنم زندگی کرده ام ، با اینکه به کشور های زیبا با مردمانی خوب هم روزگاری را سپری نموده ام ولی با تمام مشکلاتی که همه ی مردم دنیا می دانند در ایران وجود دارد، باز هم وطن خودم را به هر جای دیگری ترجیح داده ام . لذا دوست دارم مردم دنیا را نیز در لذتی که در این وطن غریب مانده و مظلوم واقع شده ، می برم ، شریک کنم. وطن من بهترین جاذبه های دیدنی دنیا را دارد ولی اعتراف می کنم متولیان و مدیران کارآمد کم دارد و ما مردم مجبوریم با تلاش بیشتر ، غفلت ها و ندانم کاری های این عزیزان را جبران کنیم و با مراوده سازنده تر آنها را تشویق کنیم تا کمی بیشتر به فکر ایران بزرگ باشند و به آنها بقبولانیم برازنده ی یک انسان نیست که فقط نام یک مدیر ، یک استاندار ، یک شهردار ، یک ... را یدک بکشند و با تمام اختیارات و امکاناتی که دارند ، توانایی ایجاد تغییرات مطلوب و سازنده ای را نداشته باشند. اگر کسی با این امکانات نتواند اثر ماندگار و مفیدی در دنیا بگذارد که نام او را جاودانه کند ، هر که هست جز یک موجود مفلوک چیزی نخواهد بود . لذت بسیاری از خدمت ها ، بیشتر از زر اندوزی ، باند و باند بازی و پست و مقام هایی است که برخی افراد دارند.
شهرستان فریمان از شهرستانهای استان خراسان رضوی میباشد. مرکز این شهرستان شهر فریمان است. قلندرآباد، سفیدسنگ و فرهادگرد دیگر شهرهای آن هستند. در سال ۱۳۸۵، این شهرستان تعداد ۸۷٬۲۶۶ نفر جمعیت داشته است.[۱]
تقسیمات کشوری
* بخش مرکزی شهرستان فریمان
oدهستان بالابند
oدهستان سنگ بست
oدهستان فریمان
شهرها: فریمان و فرهادگرد
* بخش قلندرآباد
oدهستان سفیدسنگ
oدهستان قلندرآباد
شهرها: قلندرآباد و سفیدسنگ شهري بسيار زيبا با آب و هواي معتدل و دل انگيز فرهادگرد يكي از شهرهاي زيباي اين شهرستان با اب وهواي سردي در شمال شرق اين شهرستان ودر 60كيلومتري شهر مشهد قرار دارد وداراي جاذبه گردشگري شامل كلاته خوش.كلاته سبز.آبكوه.ميباشد
________________________________________
ایوان رزمگاه
این بنا در فاصله 52 کیلومتری شرق فریمان ودر روستایی به نام رزمگاه واقع گردیده است وبراساس مستندات تاریخی محل مبارزه رستم واسفندیار می باشد. این بنا که اکنون تنها ایوان آن بجای مانده شامل یک بنای مربع شکل (گنبد خانه) وایوانی متصل به ضلع قبله آن بوده است در مجموع طرح معماری وتزئینات قاب بندی های گچی باقی مانده در زیر ایوان بنا قابل مقایسه با سنتهای معماری های خراسان در سده های هشتم تا یازدهم هجری می باشد.
________________________________________
مزار بی آبه
این مزار در فاصله 27 کیلومتری جنوب فریمان ودر روستایی به همین نام واقع شده است وطرح کلی این بنا چلیپایی شکل ساخته شده است بطوریکه در میانه آن یک فضای مربع شکل به ابعاد 690*690 سانتیمتر قرار گرفته ودر هر چهار طرف آن ایوانی ایجاد شده است. این بنا فاقد کتیبه ی می باشد ولی احتمال ساخت چنین مزاری در سده های نهم تا یازدهم هجری بواسطه روی کارآمدن صفویان وگسترش مذهب تشیع بیشتر است.
________________________________________
بافت قدیم فریمان
بافت قدیم فریمان شامل بناهای متعددی است که دردوره پهلوی اول توسط مهندسین آلمانی ساخته شده است وجزاولین سازه های بتنی در ایران است در حال حاضر اکثر این بناها در تملک ادارات شهرستان فریمان می باشد که شامل :ساختمان شهرداری بنیاد شهید فرماندهی انتظامی واداره مالیات واموردارائی در مرکز بصورت قرینه وساختمانهای بانک ملی اداره قند وشکر ،اداره کشاورزی، دبیرستان بهشتی، چهار دالان، آبخوری نوبخت ، دادگستری و ورودی های فریمان که همگی مربوط به دوره پهلوی می باشند .
________________________________________
باغ ملی فریمان
این باغ ملی بزرگترین باغ ملی استان می باشد وعوارض معماری بکار رفته در فضاهای ورودی شامل ستونهای پیوسته در ورودی غربی و سبک دیوارهای ان که مربوط به دوره پهلوی اول می باشند، آنرا در زمره منحصر بفردترین باغ ملی های کشور درآاورده است. این باغ در هسته مرکزی شهر قرارگرفته ومحلی دلنشین برای گذراندن اوقات فراغت مسافران و سیاحان به شمار می آید. عمارتی در وسط این باغ قرار گرفته که همزمان با باغ ملی احداث گردیده ولی در سالهای گذشته تغییرات ی در نمای آن صورت گرفته است .
________________________________________
فرجگاه طبیعی زرکک
در فاصله 17 کیلومتری جنوب غربی شهرستان فریمان در حدواسط جلگه رخ و مرکز شهرستان در بین دو رشته کوه زیبای قطارالنگ ویخ آبی واقع شده است .این منطقه دارای چشمه های جوشان و طبیعتی سرسبز می باشد که هر ساله تعداد زیادی از مسافران و گردشگران از این منطقهء سیاحتی بازدید می نمایند. از مناطق تفرجگاهی دیگر شهرستان فریمان می توان به باغ عباس ،سیرزار وآبشار زیبای چارتکاب اشاره نمود.
________________________________________
بنای تاریخی –مذهبی عشق آباد
این مزار در ده کیلومتر ی غرب فریمان و در روستای عشق آباد واقع است ومرقد سید نظام الدین از نوادگان امام سجاد (ع) در آنجا قرار دارد.بنای این مزار مربوط به دوره تیموری است ولی شالوده اصلی بنا به دوره ایلخانی وحتی سلجوقیان مربوط می باشد. این بنا دارای ایوان نسبتاٌ بزرگی است که به سمت شرق ساخته شده و تزئینات رسمی بندی وگچی زیبایی سقف ایوان را مزین کرده است . در سمت چپ ایوان این بنا با استفاده از آجر کلمه محمد(ص) بصورت مشبک ودر قسمت راست آن کلمه علی (ع) نقش بسته است
________________________________________
آبگرم شاهان گرماب
آبگرم شاهان گرماب در بخش قلندرآباد شهرستان فریمان ودر دهستان سفید سنگ واقع گردیده ا ست .فاصله این آبگرم تا شهر فریمان حدود 57 کیلومتر می باشد ودر آنجا آبگرم زلال ،بی بو و بیرنگ با حدود 48 درجه حرارت که فاقد گوگرد وآمونیاک وشوره است . اثر درمانی این آب بر روی امراض پوستی مربوط به گوگرد نیست بلکه مربوط به سیلیکات های آن است وچون از نظر کمی املاح زیادی ندارد نوشیدن آن بی ضرر بوده وبرای معالجه سنگهای مجاری ادرار وبیماری اگزما فوق العاده مفید ا ست.طبق مستندات این بنا دارای کتیبه ای بوده که سال ساخت آن را به سال 1087 ه.ق به دستور شاه سلیمان صفوی ذکر کرده است.
________________________________________
رباط تاریخی فریمان
بنای اصلی این کاروانسرا مربوط به دوره صفویه است این کاروانسرا از جمله کاروانسراهای دوایوانه با پلان مربع است که دارای قوسها،درگاهی ایوان ورودی و سایر ویژگیهای خاص است که در دوره های بعدی هم مورد مرمت و بازپیرایی قرار گرفته است . قسمتهای داخلی این بنا شامل حجره ها ،اصطبل ، هشتی ورودی وحیاط مرکزی است ونمای بیرونی آن دارای چهار برج می باشد. این رباط در محدوده شهر فریمان قرار دارد.
________________________________________
برج واقع در نزدیکی بند فریمان
این برج در فاصله اندکی از بند فریمان ودرضلع شمال شرقی سدفریمان برروی تپه ای نه چندان مرتفع قرار گرفته است این برجبصورت مدور ساخته شده وفانوس های دریای رادرذهن تداعی می کند ومربوط به دوره پهلوی اول می باشد وسبک معماری بسیار زیبایی دارد. دربالای برج 4پنجره در چهارجهت اصلی تعبیه شده است که باعث شده است عوام تصور نمایند که این برج جهت نگهبانی بوده است ولی در اصل کاربرد این بنا جهت تولید برق وپمپاژ آب وارد شده به کف آن به ارتفاعات وبالادست بند می باشد.
________________________________________
منزل استاد شهید مرتضی مطهری
در میان بناهای تاریخی –فرهنگی شهرستان فریمان مکان زندگی پربار استاد مطهری ومحل نشو ونمای ایشان از اهمیت وجایگاه ویژه ای برخوردار است .درگذشته این خانه باغی با وسعت حدود 3700 متر مربع را به خود اختصاص می داد که از مجموع زیر بنای قدیمی آن تنها حدود 120 متر شامل دو اتاق ،هال وپذیرایی وفضای بهار خواب(تراس) برجای مانده است موزه شهید مطهری پس از تکمیل کارهای مرمتی به مناسبت بزرگداشت هفته میراث فرهنگی وروز جهانی موزه در 28 اردیبهشت ماه 1382 با همکاری صمیمانه میراث فرهنگی وگردشگری خراسان رضوی و بنیاد شهید مشتمل بر آثار و یادگاریهای بجای مانده ازآن شهید افتتاح شد. هم اکنون در این موزه بیش از یکصد جلد از آثار استاد در معرض دید عموم قرار گرفته که می توان به مجموعه کامل آثار،لوازم شخصی ویاداشتهای استاد،تصاویر استاد در سنین مختلف به همراه والدین ودوستانشان اشاره نمود.
________________________________________
بند فریمان
بند فریمان
یکی از جاذبه های گردشگری وآثارتاریخی –سیاحتی خراسان بندفریمان است که فریمان رابه قطب گردشگری شرق خراسان مبدل ساخته است. سد(بند)در10کیلومتری شهر فریمان واقع است و بنای اولیه آن به عصرمغول وبه روایتی به دوران تیموری برمی گردد. این سد یک بار درزمان عین الدوله مرمت وسپس درزمان پهلوی واخیرا هم بعدازپیروزی انقلاب اسلامی ارتفاع آن افزایش داده شده است این سددستخوش حوادث طبیعی زیادی بوده است گویا سطح اولیه بستر ان آجرفرش بوده که بر اثر رسوب وگل ولای زیاد پوشیده شده است ارتفاع کنونی این سد 20متر می باشد وداری پشت بندهای آجری بسیار مستحکمی است
سد فریمان:
سد فریمان در 86 کیلومتری مشهد و در 12 کیلومتری جنوب شهر فریمان بر رودخانه فریمان بسته شده است . این سد (بند) روی کنگلومرای پالئوسن (دوران سوم زمین شناسی) یا سازنده فجس بنا شده است.
زمان دقیق احداث بند فریمان دقیقاً مشخص نیست برخی زمان آن را پیش از صفویه می دانند ولی گزارش شده که این بند در ابتدا در هزار سال پیش تا ارتفاع 4 متر ساخته شده سپس در ساختمان آن تجدید نظر شده و ارتفاع آن را به 20 متر رسانده اند .
از ستون هرمی شکل که وسط بند بنا شده است (هزار پله)چنین استنباط می شود که در ادوار گذشته ، یکبار دیگر نیز مرمت و تقویت شده است . در 50 سال پیش ، بند مذکور برای سومین بار تعمیر و کمی بر ارتفاع آن افزوده شده است .
طول دریاچه پشت بند در حدود 2 کیلومتر و عرض آن حدود 50 متر است حجم مخزی تند در حال حاضر بین 1 تا 5/1 میلیون متر مکعب برآورد می شود .
طغیان های آب از دو بغل بند سرازیر می کند که از روی سنگ های تکیه گاه جاری شده و انرژی خود را از دست می دهد گزارش شده که آبگیر از بند بوسیله دو برج آبگیر که هر کدام مستقلاً کار می کنند انجام می گیرد . به این طریق آب ارز مجراهای که تعبیه شده در عمق های مختلف بند به داخل چاهها دارد و از کف چاه خارج می شود . برای باز کردن مجراهای فوق ، برخلاف آنچه که در مورد بند های دیگر وجود دارد . الوارهایی در داخل چاه در ارتفاع مساوی و در جهات مختلف نصب شده است .
این الوارها به جای پله حلزونی برای پایین رفتن و بازکردن مجراها و همچنین از بین بردن انرژی سقوط آزاد و در نتیجه ممانعت از تخریب چاه تعبیه شده است . به منظور استفاده بیشتر از بند فریمان ، عملیات اجرایی شامل مرمت دهانه ورودی گالری ، پوشش داخلی گالری ، پوشش داخلی گالری تعویض سمت راست ، صندوقی ارتباطی بین گالری ها ، حوضچه ترتیب ، تا بند سنتی کشاورزان توسط کارشناسان شرکت سهامی منطقه ای خراسان در سال 1346 آغاز و در سال 1369 به پایان آمده است .
استفاده از آب سد :
از آب این سد استفاده های متفاوتی به عمل می آید . از جمله موارد مهم آن ذخیره سازی آب در پشت دیواره سد و استفاده از آن در مصارف کشاورزی است که به ویژه در کشت چغندر قند استفاده می شود . به هنگام شروع به کار کارخانه قند نیز آب سد جهت شستشوی چغندر نیز مصارف جنبی دیگر مورد استفاده قرار می گیرد .
نکته گردشگری سد :
از آن جا که این سد از بند های باستانی ایران می باشد که قدمتی 1000 ساله دارد . لذا در صورت معرفی صحیح آن می توان به عنوان مکان گردشگری از آن سود برد .
در ضمن چند سالی است که به نوسازی اطراف سد و ایجاد مکانی برای رفاه حال گردشگران توجه شده است و مکان امنی برای آنان فراهم شده است که مجهز به جایگاه هایی برای استراحت کردن ، رستوران سنتی ، توالت ، وسیله بازی برای کودکان مانند فان فار ، تاب برقی ، ماشین برقی و ... است که خانواده ها می توانند در میان درختان و رو به سد که منظره ی بسیار دیدنی است آخر هفته ی به یادماندنی را سپری کنند .
ضمن اینکه در ایام نوروز در 13 عید جایی برای سوزن انداختن نیست و مردم برای بازدید از سد پر آب به آنجا هجوم می آورند
سد فریمان سدی تاریخی در شهرستان فریمان در استان خراسان رضوی ایران است. اين سد بر روي رودخانه فریمان در یازده كيلومتری فریمان و هفتاد كيلومتری جنوب شرقی مشهد احداث شده و گویا از آثار دوره ایلخانی يا تیموری است. اما در دوره قاجار و نیز در دهه های اخیر، تعمیرات اساسی در آن صورت گرفته است.با توجه به وضع موجود سد ميتوان آن را از انواع سدهاي پايهاي يا پشت بنددار دانست. طول تاج سد حدود 100 متر ، ارتفاع ديواره 20 متر و مصالح مورد استفاده ، سنگ و ملات ساروج است. آبگيري از سد به وسيله دو برج آبگير كه هر كدام مستقلاً كار ميكند، انجام ميگيرد. بدين طريق ، آب از مجراهاي تعبيه شده در عمقهاي مختلف بند به داخل چاهها وارد و از كف چاه در جانب ديگر سد خارج ميشود. براي باز كردن مجراهاي فوق، همانند سد اخلمد و بر خلاف آنچه در مورد سدهاي ديگر ديده شده، الوارهايي در داخل چاه، در ارتفاعات مساوي و در جهات مختلف نصب كردهاند. اين الوارها به جاي پلكان مارپيچي و براي پايين رفتن و باز و بسته كردن مجراها و همچنين از بين بردن و براي پايين بردن انرژي سقوط آزاد آب و ممانعت از تخريب بدنه چاه تعبيه شده است.
ساختمان ساده برج آبگير ميرساند كه طول عمر سد بيش از دوره صفويه است. در دوره قاجاريه، عين الدوله پس از عزل از صدارت ، چند ماه در فريمان متوقف بود كه در اين مدت براي افزايش استحكام بناي سد ، توسط مجدالسلطان - پيشكار خود - در جلو ديوار سد ، پايه هرمي شكل بسيار قوي ساخت تا فشار وارد از طرف آب مخزن به ديواره سد را هار كند. ضمن تعميرات اوايل قرن حاضر، در ارتفاع 5/1 متري از روي تاج سد، دريچهها بسته است ؛ ولي در صورت طغيانهاي شديد، آنها را باز ميكنند تا آب از روي سد عبور نكند. در بخشي از آبهاي طغياني رودخانه، از دو كناره سد و از روي سنگهاي كوه جاري ميشد كه بدين ترتيب ، بدنه سد از خرابي مصون ميماند. طول درياچه پشت سد در حدود 2 كيلومتري و عرض متوسط آن حدود 500 متر است. قسمتي از حجم سد با گل و لاي انباشته شده است. به طور تقريبي، ظرفيت مخزن سد در حدود يك ميليون مترمكعب است. از آب اين سد مجموعاً سه دهكده سه دهكده تقي آباد، قلعه نو و لوشاب و كارخانه قند فريمان و شهر فريمان استفاده ميكنند .
________________________________________
________________________________________
پیشینه تاریخی فریمان
شهر فریمان یکی از قدیمی ترین زیستگاههای خراسان بوده بطوریکه مصداق آن تپه ها ومحوطه های تاریخی است که از هزارهء چهارم قبل از میلاد مسیح تا اواخر دوره اسلامی در این شهرستان وجود دارد. فریمان درگذشته همواره از وقایع تاریخی نیشابور متاثر بوده به زعمی که این منطقه اسفنج یا اشبند نامیده شده است که از مضافات نیشابور کهن بوده است.مرکز آن فرهاد گرد یا ده فرهاد بود که اکنون در 15 کیلومتری غرب شهر فریمان قراردارد.همچنین کاروانسرای فریمان در راه یکی از انشعابات جاده ابریشم که سنگ بست را به هرات اتصال می داد قرارداشت. سنگ بست به سبب موقعیت ممتازش بر کنار جاده ابریشم وقرار گرفتن در تقاطع راههای پنجگانه:مرو،هرات ،قهستان،نیشابوروتوس بسیار مورد توجه وبا اهمیت بود.این اهمیت چنان زیاد بود که ارسلان جاذب سپه دار توس در دوره غزنوی در این مکان کاروانسرای بزرگی ساخت وآخر الامر در جوار همان عمارت به خاک سپرده شد. در حال حاضرآثار تاریخی –سیاحتی فراوانی در این شهرستان به جای مانده است که بطور اجمالی به ذکر آنها می پردازیم.
________________________________________
موقعیت طبیعی فریمان
فریمان با مختصات جغرافیایی 42-35 شمالی و51-59 شرقی به فاصله 75 کیلومتری از شهر مشهد واقع شده است این شهرستان از شمال وشمالغربی با مشهد ، ازشرق با تربت جام وازجنوب با تربت حیدریه هم مرز است. ارتفاع آن از سطح دریا 1405 متر ودارای دوبخش مرکزی وقلندرآباد می باشد. این شهرستان 5 دهستان با نامهای فریمان،سنگ بست ،سفید سنگ ، بالا بندو قلندر آباد ومجموعاٌ دارای 177 آبادی دارای سکنه است.دو رشته کوه در اطراف فریمان قرارداردکه بلندترین آنها کوه کیلاق با 2942 ارتفاع می باشد وکوه بی بی غیب با ارتفاع 2881 متر،قطار النگ باارتفاع 2605 متر،وکوه دال با ارتفاع 2219 متر در زمره بلند ترین قلل این شهرستان بشمار می آیند
در این منطقه رودخانه های فریمان ،سنگ بست،قلندرآبادوکلاته منار وبراشک جریان دارندوپوشش گیاهی آن متشکل شده اند از درختان ارس ،پسته وگونه های گون،درمنه،قیاق،گل بنفشه و... درمجموعه حیات وحش شهرستان فریمان حیواناتی همچون قوچ آهو،کل،خرگوش وپرندگانی نظیر کبک وتیهو زندگی می گنند که این خود از آب وهوای مساعد این منطقه حکایت می کند.
________________________________________
________________________________________
________________________________________
سد فریمان
سدی تاریخی در شهرستان فریمان در استان خراسان رضوی ایران است. اين سد بر روي رودخانه فریمان در یازده كيلومتری فریمان و هفتاد كيلومتری جنوب شرقی مشهد احداث شده و گویا از آثار دوره ایلخانی يا تیموری است. اما در دوره قاجار و نیز در دهه های اخیر، تعمیرات اساسی در آن صورت گرفته است.
با توجه به وضع موجود سد ميتوان آن را از انواع سدهاي پايهاي يا پشت بنددار دانست. طول تاج سد حدود 100 متر ، ارتفاع ديواره 20 متر و مصالح مورد استفاده ، سنگ و ملات ساروج است. آبگيري از سد به وسيله دو برج آبگير كه هر كدام مستقلاً كار ميكند، انجام ميگيرد. بدين طريق ، آب از مجراهاي تعبيه شده در عمقهاي مختلف بند به داخل چاهها وارد و از كف چاه در جانب ديگر سد خارج ميشود. براي باز كردن مجراهاي فوق، همانند سد اخلمد و بر خلاف آنچه در مورد سدهاي ديگر ديده شده، الوارهايي در داخل چاه، در ارتفاعات مساوي و در جهات مختلف نصب كردهاند. اين الوارها به جاي پلكان مارپيچي و براي پايين رفتن و باز و بسته كردن مجراها و همچنين از بين بردن و براي پايين بردن انرژي سقوط آزاد آب و ممانعت از تخريب بدنه چاه تعبيه شده است. ساختمان ساده برج آبگير ميرساند كه طول عمر سد بيش از دوره صفويه است. در دوره قاجاريه، عين الدوله پس از عزل از صدارت ، چند ماه در فريمان متوقف بود كه در اين مدت براي افزايش استحكام بناي سد ، توسط مجدالسلطان – پيشكار خود – در جلو ديوار سد ، پايه هرمي شكل بسيار قوي ساخت تا فشار وارد از طرف آب مخزن به ديواره سد را هار كند. ضمن تعميرات اوايل قرن حاضر، در ارتفاع 5/1 متري از روي تاج سد، دريچهها بسته است ؛ ولي در صورت طغيانهاي شديد، آنها را باز ميكنند تا آب از روي سد عبور نكند. در بخشي از آبهاي طغياني رودخانه، از دو كناره سد و از روي سنگهاي كوه جاري ميشد كه بدين ترتيب ، بدنه سد از خرابي مصون ميماند. طول درياچه پشت سد در حدود 2 كيلومتري و عرض متوسط آن حدود 500 متر است. قسمتي از حجم سد با گل و لاي انباشته شده است. به طور تقريبي، ظرفيت مخزن سد در حدود يك ميليون مترمكعب است. از آب اين سد مجموعاً سه دهكده سه دهكده تقي آباد، قلعه نو و لوشاب و كارخانه قند فريمان و شهر فريمان استفاده ميكنند